कोंबडी पालन कर्ज योजना २०२५
Kombadi Palan Yojana
- ही योजना केंद्र शासनाच्या राष्ट्रीय पशुधन अभियानाअंतर्गत येते.
- शेतकरी, महिला, अनुसूचित जाती-जमातीतील नागरिक, स्वयंसहायता गट यांना कोंबडी पालन व्यवसायासाठी कर्ज व आर्थिक मदत मिळते.
- ५०% पर्यंत भांडवली अनुदान मिळू शकते, जे प्रकल्पाच्या खर्चावर आधारित असते.
- NABARD व राष्ट्रीयीकृत बँका या माध्यमातून कर्ज पुरवले जाते.
पात्रता (कोण अर्ज करू शकतो?) Kombadi Palan Yojana
| निकष | तपशील |
|---|---|
| वय | १८ ते ६० वर्षांदरम्यान |
| अर्जदार | शेतकरी, महिला, अनुसूचित जाती-जमाती, स्वयंसहायता गट |
| शिक्षण | किमान ८वी उत्तीर्ण (प्राधान्य) |
| प्रशिक्षण | काही राज्यांत १०-१५ दिवसांचे प्रशिक्षण आवश्यक |
| जमीन | स्वतःची अथवा अधिकृत भाडेपट्टी चालते |
| आर्थिक पात्रता | काही प्रमाणात बँकांकडून पतक्षमतेची मागणी होते |
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार ओळखपत्र
- कायमचा पत्ता पुरावा (उदा. मतदान ओळखपत्र, वीज बील)
- बँक खात्याचा तपशील (पासबुक किंवा रद्द केलेला धनादेश)
- जातीचा दाखला (जर विशेष घटकांतून अर्ज करत असाल तर)
- प्रशिक्षण प्रमाणपत्र (जर असले तर)
- जमीन दस्तऐवज किंवा भाडे करार
- व्यवसाय योजनेचा आराखडा (ब्लूप्रिंट व अंदाजपत्रक)
कर्ज रक्कम आणि अनुदान
| प्रकार | कर्ज मर्यादा | भांडवली अनुदान |
|---|---|---|
| सर्वसामान्य अर्जदार | ₹२ लाख ते ₹१० लाख | प्रकल्पाच्या खर्चावर २५% पर्यंत |
| महिला / अनुसूचित जाती | ₹५ लाख ते ₹२५ लाख | प्रकल्पाच्या खर्चावर ३५% ते ५०% पर्यंत |
| परतफेड कालावधी | ३ ते ५ वर्ष | |
| व्याज दर | ७% ते ११% (बँकेनुसार) | |
| तारण / हमी | ₹२ लाखांपर्यंत नाही | त्यापुढे गरज भासू शकते |
Kombadi Palan Yojana अर्ज करण्याची पद्धत
☑ ऑनलाइन पद्धत:
- अधिकृत संकेतस्थळ: https://nlm.udyamimitra.in
- “Apply Now” वर क्लिक करून नोंदणी करा
- आवश्यक कागदपत्रे आणि व्यवसाय आराखडा अपलोड करा
- अर्ज स्वीकारल्यानंतर जवळच्या बँकेत भेट द्या
☑ प्रत्यक्ष (ऑफलाइन) पद्धत:
- जवळच्या राष्ट्रीयीकृत बँकेत भेट द्या (उदा. SBI, बँक ऑफ इंडिया इ.)
- “कृषीपूरक व्यवसाय कर्ज” योजनेसाठी चौकशी करा
- अर्ज फॉर्म भरा आणि आवश्यक कागदपत्रांसह सादर करा
उत्पन्न आणि नफा Kombadi Palan Yojana
१००० अंडी देणाऱ्या कोंबड्यांवर आधारित:
- अंदाजे ८०० अंडी रोज
- ₹५ प्रति अंडा → ₹४००० रोज
- मासिक उत्पन्न: ₹१.२ लाख
- मासिक खर्च: ₹७०,०००
- नफा: ₹४०,००० ते ₹५०,०००
ब्रॉयलर पालन (४५ दिवसांचे सायकल):
- एक बॅच विक्री: ₹३ लाख
- एक बॅच खर्च: ₹२.३० लाख
- प्रति बॅच नफा: ₹७०,०००
- वार्षिक सरासरी नफा: ₹२.५ ते ₹३ लाख
प्रशिक्षण केंद्र (महाराष्ट्रासाठी)
- बारामती कृषी विद्यापीठ – नियमित प्रशिक्षण
- नागपूर, परभणी, कोल्हापूर जिल्ह्यातील पशुसंवर्धन विभाग
- राज्य शासनाचे कृषी प्रशिक्षण केंद्रे
(प्रशिक्षण मोफत व शासनमान्य प्रमाणपत्र दिले जाते) Kombadi Palan Yojana
कोंबडी पालनाचा इतिहास आणि भारतातील महत्त्व
- कोंबडी पालनाचा व्यवसाय भारतात अनेक वर्षांपासून आहे.
- सुरुवातीला तो घरगुती पातळीवर चालायचा – कोंबडीचं मांस व अंडी घरगुती गरज भागवण्यासाठीच वापरलं जायचं.
- हळूहळू शहरांमध्ये चिकन व अंड्यांची मागणी वाढली आणि तो व्यावसायिक पातळीवर पोहोचला.
- आज भारत हा जगातील सर्वात मोठ्या अंडे उत्पादक देशांपैकी एक आहे.
- ग्रामीण महिलांसाठी तर हा एक मोठा रोजगाराचा स्रोत ठरतो आहे.
ग्रामीण भागात कोंबडी पालन का महत्त्वाचं?
- कमी गुंतवणूक, जास्त नफा
- 50–100 कोंबड्यांपासून सुरू करून मोठा फार्म उभारता येतो.
- अल्प कालावधीत उत्पन्न
- ब्रॉयलर कोंबड्या 40–45 दिवसांत विक्रीसाठी तयार होतात.
- जास्त मागणी
- अंडी आणि चिकन यांची मागणी वर्षभर कायम असते.
- पूरक व्यवसाय
- शेतीसोबत कोंबडी पालन केल्याने दुहेरी उत्पन्न मिळतं.
- महिलांसाठी स्वावलंबन
- घरबसल्या करता येणारा व्यवसाय असल्याने महिलांसाठी उत्तम.
कोंबडी पालनाचे प्रकार
- ब्रॉयलर पालन
- मांस उत्पादनासाठी.
- 40–45 दिवसांत विक्रीसाठी तयार.
- लेअर पालन
- अंडी उत्पादनासाठी.
- 20–22 आठवड्यांनंतर अंडी देण्यास सुरुवात होते.
- देशी कोंबडी पालन
- देशी कोंबड्यांची मागणी ग्रामीण व शहरी दोन्ही बाजारात.
- कमी खर्च पण जास्त दराने विक्री.
व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आवश्यक गोष्टी
1. जागेची निवड
- गावात 1,000–1,500 स्क्वेअर फूट जागेत 500–700 कोंबड्यांचा शेड उभारता येतो.
- शेड हवेशीर, कोरडी आणि सुरक्षित असावी.
2. शेड बांधणी
- शेड किमान 12×30 फूट असावा.
- जमिनीवर वाळू किंवा भुसभुशीत साहित्य टाकावं.
3. कोंबड्यांची निवड
- ब्रॉयलर किंवा लेअर यानुसार निवड.
- सरकारी मान्यताप्राप्त हॅचरीतून पिल्लं घ्यावीत.
4. खाद्य व्यवस्थापन
- ब्रॉयलर साठी उच्च प्रथिनेयुक्त खाद्य.
- लेअर साठी कॅल्शियमयुक्त खाद्य.
- प्रत्येक कोंबडीला दररोज सुमारे 100–120 ग्रॅम खाद्य लागतं.
5. पाणी व स्वच्छता
- सतत स्वच्छ पाणी उपलब्ध असावं.
- शेड नियमित निर्जंतुकीकरण करावा.
6. लसीकरण
- रोग टाळण्यासाठी लसीकरण अत्यावश्यक.
- Ranikhet, Gumboro सारख्या रोगांपासून बचाव.
2025 मधील कोंबडी पालनाच्या नवीन संधी
- ऑर्गॅनिक कोंबडी पालन – रसायनमुक्त खाद्य व औषधं वापरून अधिक दराने विक्री.
- देशी अंड्यांची मागणी – शहरांमध्ये देशी अंडी जास्त दराने विकली जातात.
- प्रोसेसिंग युनिट्स – मांस व अंड्यांचं पॅकिंग करून थेट ग्राहकांपर्यंत पोहोचवणं.
सामान्य शंका व उत्तरे
प्र. महिला अर्जदारांना विशेष लाभ आहे का?
✔ होय. महिलांना जास्तीत जास्त ५०% पर्यंत अनुदान दिले जाते.
प्र. योजना कोणत्या संकेतस्थळावर आहे?
✔ https://nlm.udyamimitra.in हे अधिकृत केंद्र शासन पोर्टल आहे.
प्र. खाजगी बँका योजनेत सहभागी आहेत का?
✔ काही प्रमाणात – अॅक्सिस, आयसीआयसीआय, एचडीएफसी बँक यांच्याकडे सुद्धा कर्ज योजना आहेत.
प्र. व्यवसाय योजनेचा नमुना हवा आहे का?
✔ होय, मी खाली दिला जाईल – हवे असल्यास सांगा.
निष्कर्ष
- ही योजना शाश्वत उत्पन्नाचे साधन निर्माण करणारी आहे.
- अर्जासाठी दलालांची गरज नाही – थेट बँकेत जा, व्यवसाय योजनेसह अर्ज करा.
- शासनाकडून खरंच आर्थिक मदत मिळते, फक्त नियमानुसार अर्ज केला पाहिजे.